Trong gần một thập kỷ qua, phân tích dữ liệu đã trở thành một trong những lĩnh vực phát triển nhanh chóng và thu hút sự quan tâm lớn trên toàn cầu. Theo báo cáo của Harvard Business Review, phân tích dữ liệu từng được xem là “công việc quyến rũ nhất của thế kỷ 21”. Với tiềm năng thu nhập cao, tính chất công việc đa dạng, không có gì ngạc nhiên khi nhiều người muốn theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, trước khi quyết định theo đuổi việc làm phân tích dữ liệu, bạn cần tự hỏi bản thân một số câu hỏi để xác định liệu công việc này có phù hợp với mình hay không. Dưới đây là 5 câu hỏi giúp bạn tìm ra câu trả lời. Nếu bạn có thể trả lời “Có” cho hầu hết các câu hỏi này, rất có thể bạn sẽ yêu thích và thành công trong việc làm phân tích dữ liệu.

Toán học chính là ngôn ngữ chung của phân tích dữ liệu. Từ thống kê cơ bản đến các mô hình phức tạp, tất cả đều dựa vào các con số và logic toán học.

(1) Hãy thử nghĩ về những lần bạn tính toán ngân sách chi tiêu hàng tháng. Bạn có thích việc “bới móc” các con số để tìm ra tỷ lệ chi tiêu hợp lý không?

(2) Bạn có cảm thấy hứng thú khi giải quyết các bài toán logic, xác suất hoặc suy luận dựa trên dữ liệu?

Nếu câu trả lời là “Có”, bạn đã nắm trong tay một yếu tố quan trọng để trở thành một nhà phân tích dữ liệu tài năng. Toán học không chỉ giúp bạn giải quyết vấn đề, mà còn là công cụ để bạn “nói chuyện” với dữ liệu một cách hiệu quả.

Việc làm phân tích dữ liệu là công việc của những người yêu thích sự rõ ràng và logic. Nếu bạn không thể chịu nổi khi ai đó nói kiểu mơ hồ như “đại khái là vậy” và luôn muốn mọi thứ cụ thể, rõ ràng, thì xin chúc mừng - bạn rất hợp với nghề này. Trong lĩnh vực phân tích dữ liệu, tính thẳng thắn và cụ thể giúp bạn:

(1) Đặt câu hỏi đúng trọng tâm để thu thập dữ liệu cần thiết.

(2) Phân tích và trình bày kết quả một cách chính xác, logic.

(3) Giải quyết những thắc mắc như: “Bạn đã thử cách khác chưa?” với một câu trả lời tự tin và có cơ sở.

Nếu bạn đã quen làm việc trong một môi trường có quy trình rõ ràng và cụ thể như lập trình phần mềm, thì phân tích dữ liệu có thể sẽ mang đến một cú sốc. Công việc này thường thiếu cấu trúc cụ thể và đòi hỏi bạn phải tự thiết kế quy trình làm việc của mình. Bạn sẽ tự đặt ra các câu hỏi như:

(1) Bước tiếp theo là gì?

(2) Làm thế nào để khai thác dữ liệu này hiệu quả?

(3) Kết quả nào sẽ mang lại giá trị thực tế?

Điều này đòi hỏi sự chủ động, khả năng tự quản lý công việc và tư duy linh hoạt. Nếu bạn thích tự tạo “to-do list”, rồi sẵn sàng điều chỉnh nó theo từng tình huống, thì đây chính là điểm mạnh của bạn. Mặc dù thiếu cấu trúc nhưng công việc này cũng mang lại tự do và sáng tạo. Bạn có thể thiết kế quy trình làm việc theo cách của riêng mình, miễn là kết quả cuối cùng đạt được mục tiêu.

Việc làm phân tích dữ liệu không dành cho những ai thích chờ đợi người khác đưa ra câu trả lời. Ngược lại, công việc này đòi hỏi bạn phải chủ động đặt câu hỏi và tìm ra giải pháp. Hãy tưởng tượng bạn đang chơi trốn tìm với dữ liệu. Không có bản đồ kho báu hay câu trả lời sẵn có. Bạn phải tự mình thử nghiệm, sai lầm và khám phá.

Ví dụ: Làm thế nào để phân loại chi tiêu của bạn thành các nhóm như ăn uống, giải trí và học tập? Bạn có sẵn sàng dành thời gian cho việc làm phân tích dữ liệu và tối ưu hóa ngân sách cá nhân không?

Khả năng tự tìm tòi và giải quyết vấn đề chính là “chìa khóa vàng” để thành công trong lĩnh vực này. Nếu bạn yêu thích sự thử thách và khám phá, bạn sẽ thấy công việc này cực kỳ thú vị.

Đây là một thực tế không thể tránh khỏi trong việc làm phân tích dữ liệu. Phần lớn thời gian của bạn sẽ được dành để làm việc với máy tính, xử lý và phân tích.

Nếu bạn cảm thấy máy tính và những con số như “người bạn tâm giao” và có thể ngồi hàng giờ trước màn hình mà không thấy khó chịu, thì đây chính là công việc lý tưởng. Ngược lại, nếu bạn là người thích di chuyển nhiều và làm việc ngoài trời, hãy cân nhắc thật kỹ trước khi bước vào lĩnh vực này.

Lời khuyên: Để bảo vệ sức khỏe, bạn cần đảm bảo một góc làm việc thoải mái với (1) chiếc ghế ngồi êm ái và phù hợp, (2) màn hình máy tính đặt ở độ cao chuẩn để tránh mỏi cổ và mắt, (3) các bài tập vận động nhẹ mỗi giờ để cải thiện sức khỏe thể chất.

Nếu bạn trả lời “Có” cho ít nhất 4/5 câu hỏi trên, khả năng cao việc làm phân tích dữ liệu rất phù hợp với bạn. Không chỉ là công việc có mức thu nhập hấp dẫn, đây còn là cơ hội để bạn khám phá, sáng tạo và giải quyết những vấn đề thú vị trong cuộc sống và công việc.

Nếu bạn vẫn còn băn khoăn, đừng ngần ngại thử nghiệm bằng cách (1) lập ngân sách cá nhân hàng tuần, (2) phân tích các khoản chi tiêu và tìm cách tối ưu hóa. Bước thử nghiệm nhỏ này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn liệu bạn có thực sự đam mê với dữ liệu và công việc phân tích không.