Trí tuệ nhân tạo từng là giấc mơ viễn tưởng, nay đã trở thành động lực cách mạng hóa mọi lĩnh vực – từ sáng tạo nội dung, nghiên cứu khoa học, đến ra quyết định chiến lược. Năm 2025, AI không còn là những cỗ máy "học vẹt" lặp đi lặp lại, mà đã tiến hóa thành những đối tác biết suy luận, phản biện, và thích ứng với từng tình huống. 

Điều này không chỉ thay đổi cách chúng ta làm việc, mà còn đặt ra câu hỏi: Liệu chúng ta có sẵn sàng đồng hành cùng AI trong một thế giới mà ranh giới giữa trí tuệ con người và máy móc ngày càng mờ nhạt? 

Bài viết này sẽ điểm qua các mô hình AI tiêu biểu đang dẫn đầu cuộc đua công nghệ trong 2 năm qua, đồng thời phác thảo các xu hướng trọng yếu định hình tương lai của AI trong năm 2025.

Trước khi chứng kiến những bước nhảy vọt trong năm 2025, năm 2024 đã đóng vai trò như một bước đệm chiến lược – nơi các mô hình AI được tinh chỉnh, mở rộng phạm vi ứng dụng, và đặt nền móng cho những xu hướng bùng nổ sau đó.

(1) DeepSeek R1: Mô hình AI mã nguồn mở từ Trung Quốc, hoạt động hiệu quả trong các lĩnh vực như mã hóa và toán học. Đặc biệt, do có mã nguồn mở, người dùng có thể dễ dàng chạy mô hình này tại địa phương. Tuy nhiên, DeepSeek R1 tích hợp kiểm duyệt từ chính phủ Trung Quốc và đang đối mặt với nguy cơ bị cấm sử dụng tại nhiều quốc gia vì lo ngại về bảo mật dữ liệu người dùng.

(2) Sora: Mô hình tạo video từ văn bản của OpenAI. Mô hình này có khả năng tạo ra toàn bộ cảnh quay thay vì chỉ là các đoạn clip, tuy nhiên OpenAI thừa nhận Sora thường tạo ra những chuyển động và tương tác vật lý không sát với thực tế trong đời sống. Hiện tại, Sora chỉ khả dụng trên các phiên bản trả phí của ChatGPT, bắt đầu từ gói Plus ($20/tháng).

(3) GPT-4o-mini: Đây là mô hình nhỏ gọn và nhanh hơn các mô hình AI tiên tiến của OpenAI tính đến thời điểm phát hành. GPT-4o-mini được thiết kế để xử lý hiệu quả các tác vụ đơn giản với khối lượng lớn, như vận hành chatbot dịch vụ khách hàng. Nhờ kích thước nhỏ, mô hình này có chi phí sử dụng thấp hơn đáng kể so với các mô hình mạnh hơn. Hiện tại, GPT-4o-mini có thể sử dụng miễn phí trên các phiên bản ChatGPT không trả phí.

(4) Deep Research: Deep Research là sản phẩm của Google, thuộc hệ sinh thái Gemini, giúp người dùng tổng hợp kết quả tìm kiếm của Google thành tài liệu nghiên cứu đơn giản có trích dẫn rõ ràng. Dịch vụ này yêu cầu đăng ký Google One AI Premium ($19.99/tháng).

(5) Claude Sonnet 3.5: Phiên bản 3.5 của Claude Sonnet được xem là mô hình tốt nhất so với các mô hình AI cùng phân khúc của Anthropic tại thời điểm ra mắt, đặc biệt nổi bật với khả năng mã hóa. Mặc dù có thể hiểu hình ảnh, mô hình này không có khả năng tạo hình ảnh. Nó có thể được truy cập miễn phí qua Claude, hoặc qua gói Pro nếu người dùng sử dụng nhiều.

(6) Meta Llama 3.3 70B: Là mô hình mã nguồn mở tối ưu nhất của Meta, kết hợp cải thiện hiệu suất và chi phí thấp. Phù hợp với các tác vụ toán học, kiến thức tổng quát, hướng dẫn và sử dụng ứng dụng.

Năm 2025 đánh dấu một giai đoạn phát triển mạnh mẽ và phân hóa cao của các mô hình AI. Thay vì chạy đua về kích thước và hiệu suất đơn thuần, các mô hình đang dần chuyên biệt hóa để phục vụ các nhu cầu cụ thể – từ hỗ trợ lập trình, tạo hình ảnh/video, đến lý luận từng bước cho các tác vụ khoa học và kỹ thuật. Dưới đây là những cái tên nổi bật:

(1) Gemini 2.5 Pro: Được định vị là công cụ lý tưởng cho xây dựng ứng dụng web và ứng dụng mã hóa tác nhân. Tuy nhiên Gemini 2.5 Pro đã gây ngạc nhiên khi không vượt qua được Claude 3.7 Sonnet ở một bài đánh giá khả năng phát triển phần mềm. Hiện tại, mô hình này chỉ khả dụng thông qua gói Gemini Advanced ($20/tháng).

(2) GPT-4o: OpenAI đã nâng cấp GPT-4o để không chỉ tạo văn bản mà còn tạo hình ảnh. Mô hình này nhanh chóng trở nên phổ biến nhờ khả năng chuyển đổi hình ảnh thành phong cách anime kiểu Studio Ghibli – dù điều này cũng dấy lên lo ngại về bản quyền. Hiện tại, GPT-4o đang khả dụng với phiên bản ChatGPT Plus, có giá từ 20 USD mỗi tháng.

(3) OpenAI o3-mini: Đây là mô hình lý luận mới nhất của OpenAI, được tối ưu hóa cho các nhiệm vụ liên quan đến STEM như mã hóa, toán học và khoa học. Dù không mạnh nhất trong dòng sản phẩm của OpenAI, o3-mini có ưu điểm về chi phí thấp hơn đáng kể. Mô hình này được cung cấp miễn phí nhưng yêu cầu đăng ký đối với người dùng sử dụng tần suất cao.

(4) Claude Sonnet 3.7: Đây là mô hình lý luận hybrid đầu tiên trong ngành, có thể đưa ra phản hồi nhanh chóng hoặc suy nghĩ thấu đáo khi cần thiết. Anthropic cho biết người dùng có thể kiểm soát thời gian để mô hình thực hiện suy luận, giúp linh hoạt hơn trong các tác vụ khác nhau.

(5) Grok 3: Mô hình này được cải tiến đáng kể so với các mô hình tiền nhiệm, nổi bật trong các lĩnh vực toán học, khoa học và mã hóa. Việc Elon Musk công khai định hướng Grok trở nên "trung lập chính trị" cũng làm mô hình này trở thành một lựa chọn đáng chú ý.

(6) Aya Vision: Mô hình đa phương thức đặc biệt hiệu quả với hình ảnh và đa ngôn ngữ. Được sử dụng miễn phí thông qua WhatsApp, đây là một trong những mô hình hiếm hoi mở rộng sang thị trường phi tiếng Anh.

Với nền tảng trên, năm 2025 hứa hẹn là thời điểm bùng nổ của các bước ngoặt chiến lược trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, khi những đổi mới về kỹ thuật và nhu cầu thị trường thúc đẩy các mô hình AI tiến xa hơn cả về hiệu suất lẫn ứng dụng thực tiễn.

(1) Mô hình AI lý luận (Reasoning AI Model): Một làn sóng mô hình mới như o1, o3 (OpenAI) và Gemini 2.0 Flash Thinking đang thay đổi cách tiếp cận truyền thống. Thay vì đưa ra phản hồi ngay lập tức, các mô hình này phân tích vấn đề theo từng bước, thử nhiều phương án cho đến khi đạt được câu trả lời chính xác hơn. Cách tiếp cận này đặc biệt hiệu quả đối với các tác vụ đòi hỏi tư duy logic như toán học và vật lý.

(2) Thế giới ảo tạo sinh (Generative virtual): Các mô hình như Genie 2 của Google DeepMind có thể biến một hình ảnh thành toàn bộ thế giới ảo. Các công ty như World Labs đang xây dựng mô hình thế giới lớn (LWM) để huấn luyện robot trong các không gian ảo nhằm phát triển "trí thông minh không gian".

(3) AI trong khoa học: AlphaFold là ví dụ điển hình về việc AI hỗ trợ nghiên cứu sinh học. Các mô hình như o1 của OpenAI hay LeMaterial của Hugging Face/Entalpic đang giúp đẩy nhanh quá trình nghiên cứu. Tầm nhìn dài hạn là phát triển AI có thể thực hiện tất cả các nhiệm vụ mà các nhà sinh học làm.

(4) AI và quốc phòng: Các công ty công nghệ lớn như OpenAI, Google, Microsoft bắt đầu hợp tác với quân đội, phát triển AI cho mục đích an ninh quốc gia. Lý do chính là nguồn tài trợ và doanh thu lớn. Xu hướng này sẽ tiếp tục mở rộng trong năm 2025.

Bức tranh AI ngày nay cho thấy một thực tế rõ ràng: chúng ta đang bước vào kỷ nguyên nơi trí tuệ nhân tạo không chỉ "học và lặp lại", mà thực sự "hiểu và suy luận". Các mô hình AI không còn đơn thuần là công cụ hỗ trợ, mà đang trở thành đối tác đồng hành cùng con người trong mọi lĩnh vực – từ sáng tạo, nghiên cứu đến ra quyết định chiến lược.

Trong năm 2025, những đột phá trong AI sẽ tiếp tục định hình lại cách chúng ta sống, làm việc và tương tác với công nghệ. Việc cập nhật và hiểu rõ về các mô hình cũng như xu hướng AI sẽ không còn là lựa chọn, mà là điều kiện cần để bất kỳ cá nhân hay doanh nghiệp nào muốn tồn tại và phát triển trong thời đại số hóa triệt để này.